Scriptorium
wydawnictwo naukowe

Opis:

Uwaga! Książka dostępna tylko w twardej oprawie!

Recenzja:

Każdy naród kryje w sobie swoją historię, każdy naród jest wielką układanką, składającą się z przeróżnych przeżyć - na tle politycznym, społecznym, gospodarczym, seksualnym, religijnym czy ekonomicznym. Włochy przez niemalże trzydzieści lat składały się z jednej, nadal żywej historii: mitu nieśmiertelnego Duce.

Tymi słowami Caterina Salomoni-Bobrowska rozpoczyna swą debiutancką książkę Mussolini był mój… Petacci, Sarfatti, Guidi, Dalser. Książkę, w której autorka, Włoszka osiadła na stałe w Polsce, stara się wypełnić luki w polskiej opowieści o życiu Duce.

Mussolini był mój - a więc czyj? Mimo wyraźnie postawionego we wstępie akcentu, nie można bowiem jednoznacznie wskazać prawdziwego podmiotu pozycji Salomoni-Bobrowskiej. Czy jest nim silny, wiecznie witalny, porywczy i uosabiający niemal utopijną męskość dyktator Włoch, czy przedstawiona w rozmaitych uosobieniach włoska kobieta? A może jest nim sama dynamika tej relacji?

To właśnie owe „rozmaite uosobienia” powodują, że pozycja Salomoni-Bobrowskiej jest warta uwagi. Z jednej strony wpisuje się ona bowiem w obserwowany w literaturze historycznej i popularnonaukowej trend, a z drugiej dodaje do niego istotny powiew świeżości. Tematyka kobiet i ich znaczenia w życiu politycznym pojawia się coraz częściej, co obserwujemy chociażby poprzez takie tytuły, jak Boginie zła, Wpływowe kobiety drugiej Rzeczypospolitej czy Kobiety władzy PRL. Ich spoiwem zwykle jest to, że opisują kobietę, która jest częścią władzy lub bezpośrednio jest z nią związana.

Książce Salomoni-Bobrowskiej tej perspektywy oczywiście również nie brakuje. Poznajemy przecież „księżniczkę Ganci”, „francuską boginię fortepianu” czy „uczoną pigmalionkę”, które - wplątane w relacje z Mussolinim - wypełniają różne w formie, lecz te same w treści męskie fantazmaty. Jednak tym, co wyróżnia pozycję Mussolini był mój… jest obecność również perspektywy kobiety z ludu, która - bezimienna - nie jest bywalczynią salonów i zmaga się nie tylko z apogeum nowoczesnego patriarchatu, lecz także z biedą, utrzymywaniem domu i całkowicie upolitycznioną rolą matki. To punkt widzenia, którego brakuje chociażby w mogącej być odniesieniem pozycji Kobiety w życiu Marszałka Piłsudskiego.

Ocena faszyzmu w samych Włoszech jest mniej jednoznaczna niż w Polsce. Autorka, urodzona w Bolonii, zgodnie z duchem tej niejednoznaczności, nie staje po żadnej ze stron w dyskusji nad dorobkiem epoki Duce. Pomimo ekspresyjnego, pełnego kwiecistych przymiotników języka i - być może - sugestii wynikającej z samego tytułu książki, Salomoni-Bobrowska nie rozstrzyga dylematów ideologicznych ani nie dokonuje ocen politycznych, lecz skupia się wyłącznie na stronie deskryptywnej.

Kobieta w dobie faszyzmu to temat, który zasługuje na co najmniej encyklopedię. Z tego względu pozycja Mussolini był mój…, która liczby sobie nieco ponad 100 stron, może się wydawać niewystarczająca. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że czyta się ją lekko i przyjemnie, a zawarte w niej informacje w Polsce często nie są szeroko dostępne, zdecydowanie warto ją mieć do dyspozycji na codzień, w domowej bibliotece.
Michał Pytlik

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

I. Benito Mussolini: Dux żeńskiego świata

II. Angelika Bałabanow: uczona pigmalionka

III. Leda Rafanelli: egzotyczny powiew

IV. Margherita Sarfatti: na szczycie intelektu

V. Rachele Guidi: Matka-Włoszka

VI. Ida Dalser: psychodeliczny związek

VII. Claretta Petacci: nieustraszona kochanka

VIII. Drugorzędne faworytki, meteory, zabawki w rękach Duce: Rismondo, Fantini, Ceccato...
Księżniczka Ganci - powiew szlachetności
Giulia, księżna z pałką w ręku
Magda - francuska bogini fortepianu
Alice, kochanka i matka
Maria José, królewskie uwodzenie

IX. Kobieta w polityce Mussoliniego
Włoska codzienność pod dyktaturą Duce
Rola matki
Kobiece szkolnictwo i sport
Kobieta a praca
Propaganda rolna

EPILOG

ANEKS
Listy do Mussoliniego

BIBLIOGRAFIA

Galeria: